دورهگردفاقد جای ثابت برای کسب و کار یا زندگی را دوره گرد گویند و از آن در باب صلات نام برده‌اند. ۱ - نماز و روزه دوره گردکسی که برای کسب و کار جای ثابتی ندارد و برای این منظور شهر به شهر می‌گردد، در صورتی که بین دو سفر ده روز یا بیشتر در شهر خود اقامت نکند، نمازش تمام و روزه‌اش صحیح است. ۲ - نماز و روزه صحرانشینانهمچنین کسی که جهت زندگی، پیوسته از مکانی به مکانی دیگر جابه جا می‌شود، مانند صحرانشینان که زندگی شان بیابان گردی است. [۱]
توضیح المسائل مراجع، ج۱، ص۷۰۲-۷۰۰.
۳ - حکم فقهی برخی ازمصادیقامام خمینی در کتاب استفتائات حکم برخی از مصادیق گشت‌زنی و دوره‌گردی را بیان نموده است که به جهت مبتلابه بودن، نمونه‌هایی از آن ذکر می‌گردد. ۱- کسی که گشت، شغل او است «اگر در مسافت شرعی می‌گردد، حکم کسی که شغلش سفر است را دارد.» ۲- بعضی از مامورین که کار آن‌ها سیر در بین راه‌ها است. «باید نماز را قصر بخوانند و روزه ایشان هم صحیح نیست مگر آنکه کارشان به طور دوره‌گردی در محال مختلفه انجام گیرد که در این صورت باید نماز را تمام بخوانند و روزه آن‌ها صحیح است و در ماه مبارک باید روزه بگیرند.» ۳- معلمین راهنما «اگر شغل سرکشی مدارس به نحو دوره‌گردی باشد، در سفر شغلی نماز تمام است؛ ولی اگر در هر سفر به مقصد معینی برای سرکشی یک یا چند مدرسه می‌روند، حکم مسافر دارند.» ۴- کسی که در پلیس‌راه، جهت کنترل جاده‌ها و رسیدگی به تصادف‌های بیابانی استخدام شده‌اند و هر روز، یکی - دو بار در حوزه ماموریت خود، رفت‌وآمد می‌نمایند و بقیه اوقات، در پاسگاه محل کار انتظار، انجام‌وظیفه می‌نمایند «اگر شغل او رسیدگی به تصادفات در جاده‌ها، در مقدار مسافت شرعی است و ده روز در یک محل اقامت ندارد، نماز تمام و روزه صحیح است.» ۵- از پرسنل پاسگاه پلیس‌راه «افرادی که شغلشان نگهبانی در پاسگاه است، در آنجا حکم مسافر دارند؛ و افرادی که شغل آن‌ها گشت‌زنی در حوزه استحفاظی[۵] ، در سفر گشت‌زنی، نمازشان تمام و روزه صحیح است.» ۶- کسی که مقیم تهران است و هر روز جهت بررسی کمبودهای دارویی و تدارکاتی و یا بازرسی به درمانگاه‌ها و مراکز درمانی می‌رود «اگر برای انجام کار مزبور در مقدار مسافت شرعی رفت‌وآمد دارد و دور می‌زند، نمازش تمام است.» ۷- در جبهه «اشخاصی مانند پیک یا مسئول تدارکات که باید اشیا را با خود ببرند، نمازشان تمام است و دیگران، مانند مهندس یا فرمانده مزبور اگر به چند جا سرکشی می‌کنند به‌طوری‌که صدق کند کار آنان به نحو دوره‌گردی است نمازشان تمام است، و چنانچه دوره‌گردی نمی‌کنند، باید شکسته بخوانند.» ۸- کارشناسان و تکنیسین‌های دامپزشکی و کشاورزی که برای انجام کارهای خدماتی در امور دام و کشاورزی، به طور متناوب و نامشخص به روستاهای اطراف عزیمت و پایان وقت به شهر مراجعت می‌کنند. «اگر کار در هر روز در یک روستا و نقطه معین است، با پیمودن مسافت شرعی حکم مسافر دارند؛ ولی اگر شغل به نحو دوره‌گردی در روستاهای اطراف باشد، با پیمودن مسافت نماز تمام است.» ۴ - پانویس۵ - منبع• فرهنگ فقه مطابق مذهب اهل بیت، ج۳، ص۶۶۳. • ساعدی، محمد، (مدرس حوزه و پژوهشگر) ، موسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی |